Dünyada Milyonlarca İnsanın Ölümüne Neden Olan Salgınlar

 

Dünyaya etki etmiş ve çok sayıda ölüme neden olmuş ya da olacağı düşünülen salgın hastalıkların kronolojisi.

çiçek hastalığı salgını (mö 430)

variola virüsünün neden olduğu çiçek hastalığı salgını, atina’da 30.000’den fazla kişinin ölmesine ve atina nüfusunun en az 20% azalmasına neden olmuştur.

justinian vebası (ms 541)

ms 541 yılında başlamış ve 200 yıl boyunca orta doğu, asya ve akdeniz havzasında yaklaşık 50 milyon kişinin ölümünden sorumlu olmuştur. veba, enfekte olmuş pireler tarafından ısırılan sıçanların yaydığı bakterilerden yayılmıştır.

büyük londra vebası (1334)

1334 yılında çin’de başlayan salgın, ticaret yolları vasıtası ile yayılmıştır. italya’nın floransa kenti, salgının ilk 6 ayında 90.000 sakinini kaybetmiştir. salgın, avrupa genelinde yaklaşık 25 milyon kişinin ölümüne neden olmuştur.

meksika çiçek hastalığı salgını (1519)

hernando cortes, 1519 yılında bugün meksika olarak adlandırılan topraklara geldiğinde yaklaşık 25 milyon kişi bölgede yaşıyordu. takip eden iki yıl boyunca çiçek salgını 5 ila 8 milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur. takip eden 100 yıl boyunca avrupalı gezginler vasıtası ile yayılan salgınlardan dolayı bu yerli nüfusun sadece 2 milyonu hayatta kalmıştır.

massachusetts çiçek hastalığı salgını (1633)

fransa, ingiltere ve hollanda’dan gelen yerleşimciler vasıtasıyla 1633 yılında massachusetts’e ulaşan virüs hızla yerli amerikan nüfusuna yayılmıştır. net sayı bilinmese de avrupalıların gelişiyle bu hastalık nedeniyle 20 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

philadelphia sarıhumma salgını (1793)

1793 yılında yayılmaya başlayan hastalık şehrin 45.000 kişilik nüfusunun 10%’unun çlümüne sebep olmuştur.

in veba salgını (1860)

1860’lı yıllarda çin’de yayılmaya başlayan salgın 20 yıl içerisinde çin, hindistan ve hong kong’da 12 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olmuştur.

ispanyol gribi (1918)

tüm dünya çapında 21 milyon tescilli, 50 milyona da yakın tahmini kayba sebebiyet vermiş bir grip salgınıdır. insanlar neredeyse aniden denilecek bir hızda ciğerleri dolarak ölmüştür. insanlık tarihinin yayılma hızı açısından en hızlı toplu ölümüne sebebiyet vermiştir.

çocuk felci salgını (1952)

1952 yılında amerika’da 60.000 çocuğa bulaşmış ve 3.000’inin ölümü ile sonuçlanmıştır. 3 yıl sonra geliştirilen polio aşısı ile bulaşıcı hastalıkla mücadele edilebilmiştir. ilk aşıyı geliştiren ekibin lideri jonas salk’ın doğum günü olan 24 ekim, her yıl “dünya çocuk felci günü” olarak kutlanıyor.

aids (1984-)

1984 yılında bilim adamları aids’in sebebinin hiv olduğunu tespit ettiler. o yıl virüs amerika birleşik devletlerinde 5500’den fazla kişinin ölümüne neden oldu. bugün dünyada 35 milyondan fazla insan hiv taşıyıcısı olarak yaşamını sürdürmektedir. hastalığın raporlanan ilk vakalarından günümüze 35 milyondan fazla insan aids nedeni ile yaşamını kaybetmiştir.

sars (2003)

2003 yılında ilk olarak çin’de tanımlanan hastalığın ilk olarak kasım 2002’de ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. temmuz 2003’e gelindiğinde 8000 vaka bildirilmiş ve 774 ölüm kaydedilmiştir.

domuz gribi – h1n1 (2009)

ülkemizde de görülen bu virüsün dünya üzerinde 575.000 kişinin ölümün sebep olduğu tahmin edilmektedir ancak kayıtlı ölüm sayısı sadece 18.500’dür.

haiti kolera salgını (2010)

ülkeyi felç eden 12 ocak 2010 haiti depremi sonrası başlayan salgının en az 10.000 kişiyi öldürdüğüne inanılmaktadır. salgın ülkenin yeniden inşa çabalarını engellemiştir.

birleşmiş milletler, daha sonra “nepal barış gücü askerlerinin salgına sebep olduğu iddialarını” reddettiği için özür dilemiştir.

kızamık, tifo ve tüberküloz (2012)

2012 yılında dünya çapında yaklaşık 122.000 kişi kızamıktan öldü. tifonun 216.000, tüberkülozun ise yaklaşık 1.3 milyon kişiyi öldürdüğü bilinmektedir. günümüzde sağlık görevlilerinin en çok ilgilendiği bulaşıcı hastalıklardan bazıları bunlardır.

ebola salgını (2014)

batı afrika’da yayılan abola salgını kayıtlardaki en büyük ebola salgını olarak geçmektedir. virüs 2016 yılında tespit edildiğinde salgının 11.300’den fazla ölüme sebep olduğu düşünülmektedir.

zika virüsü salgını (2016)

doğum kusuruna sebep olan ilk sivrisinek kaynaklı hastalıktır. dünya sağlık örgütü virüsün amerika kıtasında çok hızlı bir şekilde yayıldığını ve kısa sürede 3-4 milyon kişiyi etkileyeceğini ilan etmiştir. diğer salgın hastalıklar kadar ölümcül olacağı düşünülmese de yaydığı korku ile gelecek nesillere özellikle doğum oranına büyük ölçüde etki edeceği düşünülmektedir. düşük ve ölü doğuma da neden olmaktadır.

wuhan virüsü (sars-cov-2) veya covid-19 salgını (2019-2020)

31 aralık 2019’da dsö çin ülke ofisi, çin’in hubei eyaletinin wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-ncov) olarak tanımlanmıştır. daha sonra 2019-ncov hastalığının adı covid-19 olarak kabul edilmiştir.

şu ana kadar (13 mart 2020) 121 ülkede onaylanmış 132 binden fazla vaka ve yaklaşık 5 bin ölüm kaydedilmiştir. ülkemizde tespit edilebilen vaka sayısı 5’tir.